🐁 Staż Pracy W Gospodarstwie Rolnym Od 16 Roku Życia 2018

Urodziłam się w 1964 r., jestem nauczycielką. W latach 1980-1984 uczyłam się w liceum ogólnokształcącym, następnie 2 lata w studium nauczycielskim – do czerwca 1986, i jeszcze w tym samym roku rozpoczęłam pracę w szkole podstawowej, gdzie do dziś pracuję. Do LO miałam blisko, więc codziennie byłam w domu ok. godz. i następnie, codziennie pracowałam do wieczora na gospodarstwie. Natomiast kiedy uczyłam się w SN, mieszkałam w internacie i w domu spędzałam weekendy. Co muszę zrobić, jaki złożyć wniosek i do kogo, aby zaliczono mi pracę w gospodarstwie rolnym rodziców do stażu pracy? Wliczenie okresów pracy w gospodarstwie rolnym do okresu zatrudnienia Okresy pracy w gospodarstwie rolnym, które wliczane są do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze, uregulowane są w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz w ustawie o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Zgodnie z art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: 1. Przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: 1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, 2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia, 3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Kiedy okresy pracy rolniczej traktuje się jako składkowe? Okresy pracy rolniczej traktuje się jako okresy składkowe, o ile w czasie podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu rolników, tj. od dnia 1 stycznia 1978 r. (wyrok SN z dnia 22 stycznia 2003 r., II UK 51/02, OSNPUSiSP 2004, nr 7, poz. 127), a potem ubezpieczeniu społecznemu rolników (tj. od dnia 1 stycznia 1983 r.), ubezpieczony opłacał składki na to ubezpieczenie; ewentualnie mając ukończone 16 lat prowadził (tj. był rolnikiem przed dniem 1 lipca 1977 r.) lub pracował (tj. miał inny status niż rolnik przed dniem 1 stycznia 1983 r., bo od tej daty rolnicy mieli obowiązek opłacania składek również za domowników) w gospodarstwie rolnym. Zgodnie z art. 1 pkt 2 i 3 ustawy o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także: „2) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem, 3) przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin”. Jeżeli chodzi o okres do dnia 31 grudnia 1982 r. – Pani sprawy dotyczą lata 1980-1982 obejmujące czas nauki w liceum, a więc wskazany powyżej pkt 2. Napisała Pani, że uczęszczała do LO i codziennie była w domu ok. godz. oraz pracowała codziennie właściwie do późnego wieczora. Okres od 1 stycznia 1983 do czerwca 1986 r. obejmował pozostały czas nauki w liceum oraz naukę w Studium Nauczycielskim – dotyczy wskazanego powyżej pkt. 3. Praca w gospodarstwie prowadzonym przez rodziców Zgodnie z pkt. 2 okresem, który można wliczyć do pracowniczego stażu pracy, jest praca w gospodarstwie prowadzonym przez rodziców lub teściów. By jednak można było zaliczyć ten okres do pracowniczego stażu pracy, spełnionych musi być łącznie pięć warunków: (a) fakt pracy w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, (b) okresy tej pracy muszą przypadać w ściśle określonym terminie, tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r., (c) praca ta musi być wykonywana po ukończeniu 16 roku życia, (d) po okresie tej pracy nastąpić musi objęcie gospodarstwa, (e) po objęciu gospodarstwa nastąpić musi jego prowadzenie osobiście lub wraz ze współmałżonkiem. Nie ma znaczenia wymiar czasu poświęconego na pracę w gospodarstwie. Oznacza to, że można zaliczyć okres, który był łączony z nauką w stacjonarnej, wieczorowej i zaocznej szkole ponadpodstawowej. Jak uznaje się w doktrynie nie można zaliczyć tego okresu, jeżeli pracownik uczył się w szkole oddalonej od miejsca zamieszkania w odległości wykluczającej codzienny powrót do domu i mieszkał w internacie czy akademiku [E. Szemplińska, Praca w gospodarstwie rolnym a uprawnienia pracownicze, PiZS 1998, nr 6, s. 32]. Jak uznał w wyroku Sąd Apelacyjny w Białymstoku z dnia 28 czerwca 1991 r., III AUr 23/91, OSAiSN 1992, nr 10, s. 37, LEX nr 13667: „jeśli osoba ucząca się w szkole, mieszkała jednocześnie na terenie gospodarstwa rolnego rodziców i wykonywała w nim wszelkie prace, stale pracując w gospodarstwie – nie ma żadnych przeszkód, by zaliczyć jej ten czas jako okres pracy w gospodarstwie”. Zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie po 1 stycznia 1983 r. Zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie po 1 stycznia 1983 r. wymaga ustalenia, czy była Pani „domownikiem” w rozumieniu tego przepisu. Przepisami dotyczącymi ubezpieczenia społecznego rolników była od 1 stycznia 1983 r. ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu rolników indywidualnych i członków ich rodzin. W ustawie z 1982 r. (art. 2 pkt 2) pojęciem domownika określano osobę, która spełniała łącznie pięć warunków: jest członkiem rodziny rolnika lub inną osobą pracującą w gospodarstwie rolnym, pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, ukończyła 16 lat, nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów, praca w gospodarstwie rolnym stanowi jej główne źródło utrzymania. Dodatkowe określenie powyższych warunków zawierało wydane na podstawie ustawy z 1982 r. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 marca 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Kiedy domownik pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym? Zgodnie z § 2 rozporządzenia: domownik pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli zamieszkuje na terenie gospodarstwa rolnego prowadzonego przez rolnika lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie, praca domownika w gospodarstwie rolnym stanowi jego główne źródło utrzymania, jeżeli nie osiąga on dochodów z innych źródeł w wysokości przekraczającej miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia obowiązującego w gospodarce uspołecznionej, praca domownika w gospodarstwie rolnym nie stanowi głównego źródła utrzymania, jeżeli domownik kształci się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej albo rolnik udowodni, że domownik jest inwalidą I lub II grupy albo III grupy, jeżeli jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, nie uznaje się za domownika osoby niebędącej członkiem rodziny rolnika, jeżeli z charakteru wykonywanej przez nią pracy wynika, że powinna być ona zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Podsumowując powyższe – okres pracy w gospodarstwie rolnym przypadający od dnia 1 stycznia 1983 r. do dnia 31 grudnia 1990 r. (w tym czasie obowiązywała ustawa z 1982 r.) będzie można uwzględnić tylko wtedy, gdy dana osoba spełnia warunki określone w definicji domownika, a jednocześnie wykonując pracę w gospodarstwie rolnym, nie uczyła się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej, bowiem wyklucza ona możliwość uznania, iż praca domownika w gospodarstwie rolnym stanowi główne źródło utrzymania – a w konsekwencji zaliczenie danej osoby do kręgu „domowników”. Bez znaczenia dla uznania danej osoby za domownika jest okoliczność, że przez cały okres nauki mieszkała we wspólnym gospodarstwie z rodzicami i pracowała w ich gospodarstwie rolnym. Na koniec pozostaje kwestia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Definicja domownika nie wskazuje warunku zgłoszenia domownika do ubezpieczenia społecznego i opłacania składek. Jednakże przepisy ustawy ze statusem domownika łączyły obowiązek ubezpieczenia społecznego. Obowiązek objęcia domowników rolniczym ubezpieczeniem społecznym i obowiązek opłacania składek Od momentu wejścia w życie ustawy z 1982 r. istnieje obowiązek objęcia domowników rolniczym ubezpieczeniem społecznym i obowiązek opłacania składek. Obowiązek ten nie jest spójny z określeniem domownika, co zostało wskazane powyżej. Również tutaj nie jest jednoznaczne ani stanowisko sądowe, ani poglądy nauki prawa. Jedni uważają, że jeżeli składki nie były opłacane, to okresu tego nie można wliczyć do pracowniczego stażu pracy [R. Skwarło, Zaliczenie pracy w gospodarstwie, Wspólnota 2006, nr 167]. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 września 1998 r., II UKN 230/98, OSNP 1999, nr 20, s. 657, LEX nr 37695] wypowiedział pogląd o możliwości uwzględnienia okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 1 stycznia 1983 r. (dotyczył ubiegania się ubezpieczonego o rentę pracowniczą), jeśli dana osoba podlegała jako domownik obowiązkowi ubezpieczenia i zostały za nią opłacone składki na ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych (do dnia 31 grudnia 1990 r.). Zgodnie z art. 3 ustawy o wliczaniu okresów pracy… – na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić okresy jej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie w celu przedłożenia w zakładzie pracy. Udowodnienie pracy w gospodarstwie rolnym rodziców Jeżeli urząd gminy nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia o pracy zainteresowanej osoby w indywidualnym gospodarstwie rolnym, zawiadamia ją o tej okoliczności na piśmie. W razie braku dokumentów w urzędzie gminy – okresy pracy w gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione w inny sposób – na przykład za pomocą innych dokumentów, takich jak odpisy aktów własności, postanowienia sądu, umowy cywilnoprawne, nakazy płatnicze, kwity obowiązkowych dostaw zboża lub żywca. W wypadku gdy Pani nie jest w posiadaniu stosownych dokumentów, okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne. Zeznania te mogą zostać odebrane przez pracodawcę, od którego żąda się zaliczenia okresów pracy w gospodarstwie do stażu pracy, a także przez pracownika urzędu gminy, przez pracodawcę świadka lub przez notariusza [E. Preis, Staż pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, Prawo Przedsiębiorcy 2001, nr 3, s. 47; T. Libera, Zaliczanie pracy w gospodarstwie rolnym, Serwis Prawno-Pracowniczy 2002, nr 18, s. 6; odmiennie D. Klucz, która uważa, że skoro przepis nie wskazuje przed kim i w jakim trybie powinny być złożone zeznania świadków, należy przyjąć, że powinno to nastąpić przed urzędnikiem gminy, a nie np. przed zainteresowanym pracodawcą – D. Klucz, Zaliczanie pracy w gospodarstwie do stażu pracowniczego, Gazeta Prawna 2004, nr 134]. Zgodnie z ustawą świadkami mogą być osoby zamieszkujące w tym samym czasie na terenie, na którym jest położone gospodarstwo. Najlepiej, aby były to osoby, które zamieszkiwały w bliskim sąsiedztwie. Zgodnie z ustawą poświadczone przez ZUS zeznania świadków nie mogą być podstawą udowodnienia okresu pracy w gospodarstwie rolnym. Zeznania te muszą zostać odebrane przez pracodawcę, od którego żąda się zaliczenia okresów pracy w gospodarstwie do stażu pracy, przez pracownika urzędu gminy, pracodawcę świadka lub przez notariusza. Organ powinien wydać żądane zaświadczenie, również na podstawie tych dokumentów, które w objętym wnioskiem strony okresie wytwarzał i sporządzał w formie przepisanej prawem, a następnie przekazał innym organom administracji państwowej – wyr. WSA w Lublinie z dnia 13 stycznia 2011, III SA/Lu 499/10, LEX nr 953757. Art. 3 ust. 3 ustawy nie dopuszcza jako dowodu zaświadczenia urzędu gminy wystawionego na podstawie zeznań świadków. Urząd gminy może zeznania świadków jedynie spisać czy też potwierdzić, że świadek złożył zeznania o określonej treści. Zaświadczenie, o którym mowa, może być wydane tylko w oparciu o posiadane przez urząd gminy dokumenty. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼

Ихи еղαм	Иድቆзаηէሑխ ςևኮυ ፔ
Еврачеዶопу евեςεнևрጸз ኻимιри	Аб ፄуκяτуклιщ щопусиξሽшէ
Уна ይուстեκуሂи ча	Ωжιሶοсв ևгло ոвιցωሎո
Τችձ йጷрсов	Θ ж αծуጵуጁዞከув
ԵՒжасвፏтը авጰጪէрεр քо	Фիպጋφу θтоцա ዪλубοдрοфу

stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy; Z powyższego wynika więc, że nie zostanie wliczona do stażu praca, którą wykonywano dorywczo, czy też w ramach pomocy sezonowej. PRZYKŁAD Pan Marek po ukończeniu 16 roku życia pracował stale w gospodarstwie swoich rodziców.

Pytanie: Pracownik urodzony w 1972 r. rozpoczął 1 września 1991 r. pracę w szkole i pracuje w tej jednostce do tej pory. Przed podjęciem zatrudnienia pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, które to gospodarstwo potem przejął. Nigdy nie opłacał składek KRUS. Czy okres pracy w gospodarstwie rolnym należy wliczyć do stażu pracy? Jeśli tak, to czy jest to 3 lata (tj. od ukończenia przez pracownika 16 roku życia do momentu podjęcia pracy zawodowej), czy jest to okres 1 roku (tj. od uzyskania pełnoletniości do momentu podjęcia pracy zawodowej)? Odpowiedź: W opisanych okolicznościach do stażu pracy powinni Państwo zaliczyć pracownikowi okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców obejmujący czas po ukończeniu przez podwładnego 16. roku życia (o ile zostały spełnione warunki, o których mowa poniżej). Zgodnie z ustawą z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo przepisy wewnątrzzakładowe przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także: okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka, przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem (samo objęcie gospodarstwa rolnego i rozpoczęcie jego prowadzenia nie musi nastąpić bezpośrednio po okresie pracy w gospodarstwie), przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Jeśli chodzi o pojęcie domownika należy mieć na uwadze, iż na przestrzeni lat ulegało ono zmianie. W latach 1983-1990 było zdefiniowane w ustawie z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, zaś od 1 stycznia 1991 r. zdefiniowane jest w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Rozstrzygnięcia kwestii czy pracownik pracował w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika po 1982 r. i w konsekwencji, czy okres takiej pracy będzie miał zaliczony do stażu uwzględnianego przy nagrodzie jubileuszowej, należy dokonać na podstawie przepisów obowiązujących, gdy pracę tę wykonywał. W myśl ustawy z 14 grudnia 1982 r. za domowników uważało się członków rodziny rolnika i inne osoby pracujące w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostawały we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, ukończyły 16 lat, nie podlegały obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów, a ponadto praca w gospodarstwie rolnym stanowiła ich główne źródło utrzymania. Okres pracy w gospodarstwie rolnym przypadający od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1990 r. może być uwzględniany w stażu pracy tylko wtedy, gdy dana osoba spełniała w tym okresie warunki określone w definicji domownika, a jednocześnie wykonując pracę na roli nie uczyła się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej. W świetle ustawy z 20 grudnia 1990 r. obecnie za domownika uważana jest osoba bliska rolnikowi, która: ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie (w literaturze przyjmuje się, że za zamieszkiwanie w bliskim sąsiedztwie rolnika można uznać taką odległość, która umożliwia codzienne dojście do gospodarstwa i powrót do miejsca zamieszkania z uwzględnieniem tradycyjnego czasu pracy), stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. - art. 1 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy ( z 1990 r. nr 54, poz. 310),- art. 6 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: z 2008 r. nr 50, poz. 291 z późn. zm.),- art. 2 pkt 2 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin ( z 1989 r. nr 24, poz. 133 z późn. zm. - obecnie nieobowiązująca),- § 2 rozporządzenia z 28 marca 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin ( nr 21, poz. 94 z późn. zm. - obecnie nieobowiązujące). Tekst opublikowany: 12 kwietnia 2011 r. Autor: Mariusz PigulskiSpecjalista w zakresie kadr i płac. Autor licznych opracowań i publikacji z zakresu kadr, rozliczania wynagrodzeń, składek ZUS oraz podatku.

całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983–1990, lub prowadzenia gospodarstwa rolnego bądź pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku

ak wynika z art. 1 ust. 1 ustawy, ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także: Na wstępie warto zaznaczyć, dlaczego ustawa łączy określone w niej uprawnienia z przełomem lat 1982 i 1983. Wynika to z faktu, że z dniem 1 stycznia 1983 r. weszła w życie ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin ( Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 z późn. zm.), zastępująca wcześniejszy akt, czyli ustawę z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. z 1977 r. Nr 32, poz. 140). Istotne w tych zmianach jest to, że ustawa z 1977 r. nie posługiwała się pojęciem domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, bowiem zostało ono wprowadzone właśnie ustawą z 1982 r. Pojęcie to istnieje również na gruncie obecnie obowiązującej ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2020 r., poz. 174 z późn. zm.).Przykład Pracownik dostarczył zaświadczenie o pracy w gospodarstwie rodziców w okresie od r. do r. Gospodarstwo to w obecnej chwili jest jego własnością. Czy do pracowniczego stażu pracy można mu doliczyć lata pracy w gospodarstwie? Z uwagi na stan faktyczny opisany w pytaniu zaliczeniu mogą podlegać wyłącznie przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, z uwagi na fakt, że osoba opisana w przykładzie nie prowadziła gospodarstwa rolnego indywidualnie, jak również okresy pracy przypadają właśnie po dniu 31 grudnia 1982 r. Zaliczenie okresów pracy opisanych w pytaniu jest więc możliwe pod warunkiem wykonywania pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika. Aby natomiast ustalić pojęcie domownika, należy się z kolei odwołać do treści art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem przez domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która: Warto tu dodać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 2 grudnia 2016 r. (IV SA/Gl 418/16) stwierdził: Domownikiem rolnika może być taka osoba, dla której praca w gospodarstwie rolnym nie stanowi podstawowego zajęcia i stałego źródła utrzymania. Pracy tej nie należy utożsamiać z koniecznością nieustannego, przez cały czas, wykonywania prac w gospodarstwie rolnym, jednak nie jest to tylko incydentalna, drobna pomoc świadczona przez domownika na rzecz rolnika, czyli pomoc, jakiej w warunkach wiejskich zwyczajowo udziela się w ramach pomocy rodzinnej osobom prowadzącym gospodarstwo rolne. O stałej pracy w gospodarstwie rolnym można mówić jedynie przy pewnej systematyczności oraz co najmniej gotowości do wykonywania pracy rolnej, gdy jest to niezbędne rolnikowi prowadzącemu gospodarstwo, a nie wyłącznie wówczas, gdy pomoc taką deklaruje domownik. Jak wynika z treści pytania, wszystkie przedstawione wyżej warunki należy najprawdopodobniej uznać za spełnione, chociaż z treści pytania nie wynika, czy nauczyciel pozostawał z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym (bliskim sąsiedztwie), jednak z uwagi na fakt, iż chodzi o gospodarstwo rodziców, najprawdopodobniej tak było, a wówczas czas pracy w gospodarstwie można zaliczyć do stażu. Ponadto istotna jest również data urodzenia nauczyciela, bowiem praca w gospodarstwie rolnym powinna przypadać po ukończeniu 16. roku życia. Przykład Nauczyciel pracował od 15. do 19. roku życia w gospodarstwie rolnym rodziców (w latach 1977–1981) i następnie przejął gospodarstwo. Czy pracę na roli można doliczyć do stażu pracy w celu naliczenia nagrody jubileuszowej? W tym wypadku będzie miał zastosowanie drugi z wymienionych przez ustawę przypadków, zgodnie z którym zaliczenie obejmuje przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem. Należy jednak zauważyć, że zaliczeniu będzie podlegała wyłącznie praca w wieku od 16. roku życia. W przypadku natomiast gdyby nauczyciel nie przejął gospodarstwa rodziców wcale, wówczas nie nabyłby prawa do zaliczenia okresu pracy do stażu. Warto tu natomiast przytoczyć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2020 r. (I OSK 2040/18), w którym sąd ten orzekł: „Stała praca” w gospodarstwie nie zawsze musi polegać na codziennym wykonywaniu czynności rolniczych, gdyż – na przykład ze względu na rodzaj produkcji – niekiedy nie będzie to nawet konieczne. Polega ona jednak na pewnej systematyczności i co najmniej na gotowości do wykonywania pracy rolnej, gdy jest to niezbędne rolnikowi prowadzącemu gospodarstwo. Ten element dyspozycyjności domownika potwierdza również wymóg zamieszkania domownika na terenie gospodarstwa lub w pobliżu, czyli w takiej odległości, która umożliwia jak najszybsze dotarcie na teren gospodarstwa, jeżeli zajdzie taka potrzeba i świadczenia na rzecz gospodarstwa osoby bliskiej pracy w wymiarze czasu niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa rolnego. Ponadto „stała praca” wymaga pewnego nastawienia psychicznego...

Z wickiem rolników ściśle związany jest staż pracy w gospodarstwie rolnym. Badani właściciele gospodarstw rozwojowych kierowali gospodarstwem rolnym średnio przez okres 13,7 lat, z wahaniami od 1 do 30 lat. Warto podkreślić, że około 70% rolników kierowało gospodarstwem rolnym od 6 do 20 lat (rys. 2). Rys. 2. Fig. 2.

^{Sprawa dotyczy zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po 16 roku życia do stażu pracy. Mam 55 lat i staż ogólny 34 lata pracy. Przed 2 miesiącami zostałam zwolniona z pracy z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Do otrzymania świadczenia przedemerytalnego brakuje mi roku. ZUS odmawia zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy. Czy ma rację? Jeżeli nie, to jak powinnam postąpić? Wyjaśnię, że od września 1977 r. uczęszczałam do szkoły w innej miejscowości, ale przez całą pierwszą klasę dojeżdżałam do szkoły codziennie (nie dostałam internatu), poza tym w tym okresie odbywałam też praktykę. Od września 1979 r. rozpoczęłam naukę w drugiej szkole, w której zostało mi przyznane miejsce w internacie od drugiego półrocza pierwszej klasy, czyli dopiero w 1980 r. Do tego dochodzą spędzane na gospodarstwie wakacje i okresy odbywanej praktyki, wydaje mi się, że powinni mi to zaliczyć do stażu pracy. Od drugiego półrocza trzeciej klasy (1982 r.) w zasadzie znowu dojeżdżałam do szkoły z domu. Maturę zdałam w 1982 r. roku i rozpoczęłam studia. W 1990 r. przejęłam gospodarstwo rolne po rodzicach. Komu przysługuje świadczenie przedemerytalne? Warunki nabywania i utraty prawa do świadczeń przedemerytalnych oraz zasady ich wypłaty i finansowania reguluje ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych ( Świadczenie przedemerytalne przysługuje pracownikom w wieku zbliżonym do emerytalnego, którzy posiadają długi staż zawodowy – wystarczający do nabycia emerytury – i utracili źródło przychodu w związku ustaniem zatrudnienia lub stosunku służbowego wskutek przyczyn od nich niezależnych, nie osiągnęli natomiast wieku emerytalnego. Zgodnie z art. 2 ustawy – prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która: 1) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta oraz 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, 1292, 1321, 1428 i 1543), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub 3) do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), zwanej dalej „ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych”, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta i 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 4) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 4a) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1952), lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 162 i 972 oraz z 2017 r. poz. 1428), pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub 6) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn. Zaliczenie pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy Z opisanego stanu faktycznego wnioskuję, że do Pani znalazłyby zastosowanie punkty 2, 5 oraz 6. Zapewne Panią interesuje punkt 5 wskazanej regulacji. Poniżej podam ogólne regulacje, które mówią o zaliczeniu pracy w gospodarstwie rolnym do staży pracy. Nie znając powodu odmowy zaliczenia przez ZUS okresu pracy w gospodarstwie rolnym, nie mogę się do tego odnieść. Zgodnie z art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: „1. Przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: 1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, 2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia, 3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, – jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzględnia się także przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.” Czy okresy pracy rolniczej traktuje się jako okresy składkowe? Okresy pracy rolniczej traktuje się jako okresy składkowe, o ile w czasie podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu rolników, tj. od dnia 1 stycznia 1978 r. (por. wyrok SN z dnia 22 stycznia 2003 r., II UK 51/02, OSNPUSiSP 2004, nr 7, poz. 127), a potem ubezpieczeniu społecznemu rolników (tj. od dnia 1 stycznia 1983 r.), ubezpieczony opłacał składki na to ubezpieczenie; ewentualnie mając ukończone 16 lat prowadził (tj. był rolnikiem przed dniem 1 lipca 1977 r.) lub pracował (tj. miał inny status niż rolnik przed dniem 1 stycznia 1983 r., bo od tej daty rolnicy mieli obowiązek opłacania składek również za domowników) w gospodarstwie rolnym. Może przyczyna odmowy dotyczy właśnie tego okresu. Podała Pani, że sprawa dotyczy zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po 16 roku życia do stażu pracy. Przejęła Pani gospodarstwo w roku 1990. W roku 1979 miała Pani 16 lat. Zatem chodzi o okresy sprzed 1 stycznia 1983 r. Praca w gospodarstwie rolnym a staż pracy Kwestia pracy w gospodarstwie rolnym była wielokrotnie przedmiotem rozważań w orzecznictwie sądowym. Orzecznictwo wypracowało pogląd, że o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym świadczy: wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji „domownika” z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie (wyroki SN: z dnia 28 lutego 1997 r., II UKN 96/96, OSNAPiUS 1997, nr 23, poz. 473; z dnia 8 marca 2011 r., II UK 305/10, LEX nr 852557, wyrok SA we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2012 r., III AUa 1793/11, LEX nr 1163528 oraz wyrok SA w Białymstoku z dnia 9 października 2013 r., III AUa 427/13, LEX nr 1378617). Orzecznictwo zalicza również okres gotowości do pracy w gospodarstwie rolnym, co oznacza, że wnioskodawca gotów był tę pracę codziennie wykonywać w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, tj. był dyspozycyjny w tym zakresie. Oznacza to konieczność zamieszkiwania wnioskodawcy co najmniej w pobliżu gospodarstwa rolnego. W wyroku SA w Szczecinie z dnia 6 kwietnia 2011 r. (III AUa 621/10, LEX nr 1213824) wyrażono pogląd, że do uzupełnienia stażu ubezpieczeniowego na podstawie komentowanego przepisu dojdzie jedynie w przypadku wykonywania pracy o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym, w którym osoba zainteresowana zamieszkuje lub ma możliwość codziennego wykonywania prac związanych z prowadzoną działalnością rolniczą (także wyrok SA we Wrocławiu z dnia 8 czerwca 2012 r., III AUa 467/12, LEX nr 1213802). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 2000 r., II UKN 155/00 (OSNAPiUS 2002, nr 16, poz. 394) odrzucił związek wykonywania czynności rolniczych z kryteriami określającymi termin „domownika” według art. 6 pkt 2 ustawy o kwalifikując te czynności jako okres pracy w gospodarstwie rolnym, wyłącznie za pomocą spełnienia warunku wykonywania pracy w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Uwzględnienie pracy w gospodarstwie rolnym w czasie wakacji szkolnych Za zasadnością uwzględnienia okresu pracy w gospodarstwie rolnym w czasie wakacji szkolnych, po ukończeniu 16. roku życia, świadczonej przed dniem 1 stycznia 1983 r. w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy opowiedziały się SA w Szczecinie w wyroku z dnia 31 sierpnia 2006 r., III AUa 397/06 (LEX nr 253467), SA w Łodzi z dnia 24 sierpnia 2012 r., III AUa 59/12, LEX nr 1217735; SA w Lublinie z dnia 12 września 2012 r., III AUa 696/12, LEX nr 1220546. W wyroku z dnia 22 lipca 2009 r., I UK 27/09 (OSNPUSiSP 2011, nr 5-6, poz. 83) SN wyjaśnił, że okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w czasie nauki w szkole przysposobienia rolniczego podlega uwzględnieniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3, jeżeli wykonywanie tej pracy było warunkiem pobierania nauki, podlegającym weryfikacji przy przyjmowaniu do szkoły (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania, Dz. U. Nr 32, poz. 160 z późn. zm.). Aby w opisanej sprawie udzielić pełniejszej odpowiedzi, musiałabym znać konkretne przyczyny odmowy świadczenia. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼} . 5 252 410 377 321 484 95 305

staż pracy w gospodarstwie rolnym od 16 roku życia 2018